NEDEN MESLEK LİSESİ?

MESLEK LİSESİNİ TERCİH ETMELİYİM.ÇÜNKÜ;

Neden Meslekî Eğitim

Meslekî ve teknik eğitim sosyal ve ekonomik sektörler ile iş birliği içinde ulusal ve uluslararası meslekî yeterliliğe, meslek ahlâkına ve meslekî değerlere sahip, yenilikçi, gi­rişimci, üretken, ekonomiye değer katan ehil iş gücü ye­tiştirmeyi amaçlamaktadır. Meslekî ve teknik eğitim ile bireylerin ilgi, yetenek ve mizaçları doğrultusunda uygun öğrenme fırsatlarının sunulduğu, iş ve meslek ahlakını merkeze alan yenilikçi, istihdama hazırlayan, iktisadi ve sosyal sektörlerin ihtiyaçlarına göre geliştirilen ve paydaş­larla iş birliği içinde sürekli yenilenen bir meslekî ve teknik eğitim sistemi oluşturulması amaçlanmaktadır.

Eğitim, ulusal ekonomide gelirin artması yoluyla ekonomik büyümeyi, gelir dağılımının daha adaletli olmasını ve toplu­mun iktisadi gelişiminin hızlanmasını sağlamaktadır. Mes­lekî ve teknik eğitim, bireysel ve toplumsal açıdan ekono­miye doğrudan etki etmesi nedeniyle sosyal ve ekonomik yönden ülkenin gelişimini sağlayacak potansiyele sahiptir. Amoor (2011), meslekî ve teknik eğitimin temel amacının ülkenin ve bireyin istihdam açısından beklentilerini uyum­lu hale getirmek olduğunu belirtmiştir. Meslekî ve teknik eğitim öğrencileri iyi vatandaş olarak yetiştirmenin yanı sıra esnek bir yapı içinde ilgi ve yetenekleri doğrultusunda ortak bir genel kültür verilerek bir üst öğrenime ve iş haya­tına hazırlamayı hedeflemektedir.

Ülkelerin iktisadi ve sosyal kalkınmasında önemli rol oynayan meslekî ve teknik eğitimde, bireylere ilgi, yetenek ve mizaç­ları doğrultusunda mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri, tutum, tavır ve meslek ahlakını kazandırmak son derece stratejiktir. Meslekî ve teknik eğitimde sektörün iş gücü ihtiyacına cevap verebilecek niteliğe sahip, gelişen teknolojiye uyum sağla­yabilen, paydaşların planlama ve karar alma süreçlerine et­kin katıldığı bir yapının kurulması amaçlanmaktadır.

2023 hedefleri ile uyumlu bir sistem oluşturulması için mes­lekî ve teknik eğitime yönelik var olan toplumsal algıyı değiş­tirmeyi hedefleyen, öğrencilerin meslekî ilgi ve yeteneklerini tespit eden ve çocuklar ile ailelerini bu doğrultuda yönlen­diren, akademik ders yoğunluğunun azaltıldığı, meslekî ders içeriklerinin güncellendiği, öğretmenlerin iş başında eğitim olanaklarının artırıldığı, ulusal ve uluslararası sektör ve kamu finansal kaynaklarının kullanımı yoluyla okulların alt yapı ve donanımının hızla değişen ve gelişen teknolojiyle uyumlu hale getirildiği, mezunlarına istihdamda öncelik sağlayan ve farklı ücret politikalarının uygulandığı, sektörün meslekî ve teknik eğitim süreçlerinde daha fazla yer aldığı, sektör lider­leri ile iş birliği imkânlarının artırıldığı, ulusal ve uluslararası düzeyde sektörel iş birliği protokolleri ve iyi uygulama mode­li olabilecek projelerin hayata geçirildiği, mezunlarının kendi alanlarında yükseköğretime geçişlerini sağlayacak bütünle­şik bir yapının kurulması planlanmaktadır.

Meslekî ve Teknik Eğitimin Öncelikleri

• İhtiyaç doğrultusunda nitelikli iş gücü yetiştirmek,
• Meslekî ve teknik eğitimi katılımcı bir anlayışla yönetmek,
• Mezunların üretime katılacak şekilde yetişmesini sağlamak,
• Meslekî ve teknik eğitim sistemini sürekli geliştirmek ve kalitesini yükseltmek. 
• İş piyasasının ihtiyaçlarına göre modüler öğretim programları hazırlamak,                         
• Ekonomide verimlilik ve rekabet gücünün artırılma­sı için eğitimin sosyal ve sektörel entegrasyonunu sağlamak,             
• Bireylere bir mesleğin gerektirdiği bilgi ve becerilerin yanı sıra değişime uyum sağlaması için ihtiyaç duyu­lan yetkinlikleri kazandırmak,
• Dijitalleşme süreciyle birlikte belirli alanlarda bireyle­re bilgi ve iletişim teknolojilerinde temel yetkinliklerin yanı sıra üst düzey becerileri de kazandırmak,
• Öğrencileri millî kültürümüzün temeli olan ahilik anlayışıy­la ve bu anlayışa özgü iş ahlakı değerleriyle yetiştirmek,
• Meslekî ve teknik eğitim ile insan odaklı kalkınmanın sağlanmasında etkin yer almak,
• Sektörün dijital dönüşümü çerçevesinde yeni iş alan­larının oluşturulması ve istihdamın artırılmasında rol oynayan girişimcilik anlayışının kazandırılması.                  
• Meslekî ve teknik eğitim, ihtiyaç duyan herkesin erişimine açık olmalı, bireylere ilgi ve yetenekleri doğrultusunda ça­ğın şartlarına uygun yetkinlikleri kazandırmalı, bireylerin girişimcilik, ekip çalışması, karar verebilme, sorun çözebil­me özelliklerini desteklemeli, ulusal ve uluslararası alanda tanınırlığını ve hareketliliğini sağlamalı ve bireyleri değişen sosyal ve ekonomik koşullara uyum sağlayabilen dinamik bir yapıda yetiştirmeli ve geliştirmelidir.

Okul Türleri ve Programlar

Meslekî ve teknik eğitimde öğrencilerin imkânları doğrul­tusunda eğitim alabilmelerini sağlamak amacıyla örgün ve yaygın eğitim verilmektedir. Örgün eğitim içerisindeyken süreç dışına çıkan ya da zorunlu öğrenim çağı sonrasında alternatif bir meslek edinmek isteyen bireylerin meslekî eğitim ihtiyaçlarını karşılamaya dönük olarak meslekî açık öğretim liseleri kurulmuştur (Sözer, 2017). Meslek liselerine öğrenci kabulleri okul türüne, seçilecek alan ve dallara göre farklılıklar gösterebilmektedir. Öğrencilerin, okul türü ve programlar arasındaki geçişleri ile okullar arasındaki nakil­ler belirli şartlar altında yapılabilmektedir. Öğrencilere öğrenimlerini tamamladıkları okul türü, program, alan ve dala göre diploma düzenlenmektedir. 2017-2018 eğitim-öğretim yılında ortaöğretimde toplam 5.689.427 öğrenci eğitim al­mıştır. Bu öğrencilerin 1.987.282'si meslekî ve teknik ortaöğ­retim kurumlarındadır. Meslekî ve teknik eğitim kapsamında verilen örgün eğitim, Meslekî ve Teknik Anadolu Liseleri, Çok Programlı Anadolu Liseleri ve Meslekî Eğitim Merkezleri olmak üzere üç okul türünde gerçekleştirilmektedir. Yaygın eğitim kapsamında meslekî ve teknik eğitim ise Meslekî Açık Öğretim Liselerinde verilmektedir. Eğitim süreçleri okul tür­lerine göre çeşitlilik göstermektedir.

Örgün Meslekî ve Teknik Eğitim Okulları
Meslekî ve Teknik Anadolu Liselerinde 54 alanda ve bu alanlar altındaki 199 dalda öğretim programı uygulanmaktadır.
Meslekî Eğitim Merkezlerinde 27 alanda ve bu alanlar altındaki 142 dalda öğretim programı uygulanmaktadır.
Anadolu Meslek Programında, bir mesleğe yönelik bilgi ve becerilerin yanında genel bilgi dersleri yer almaktadır.
Anadolu Teknik Programında ise bir mesleğe yönelik bilgi ve becerilerin yanında matematik, fizik, kimya ve bi­yoloji dersleri 4 yıl boyunca ağırlıklı olarak verilmektedir.
Her iki programda da 10. sınıfta meslekî alan eğitimi, 11. ve 12. sınıfta meslek alanına bağlı olarak dal eğitimi verilir.
Anadolu Meslek Programlarına sınavsız geçiş ve ma­halli yerleştirme ile kayıt yapılır.
Anadolu Teknik Programına merkezi sınav ile yerleş­tirme yapılır.
Çok Programlı Anadolu Liseleri; genel ve meslekî ve teknik öğretim programlarını bir yönetim altında uygu­layan ortaöğretim kurumlarıdır.
Meslekî Eğitim Merkezleri, kalfalık ve ustalık eğitimi ile meslekî ve teknik kurs programlarının uygulandığı eği­tim kurumlarıdır.
Meslekî eğitim programlarına sınavsız geçiş ve mahal­li yerleştirme ile kayıt yapılır.
Meslekî eğitim programlarında 9. sınıftan itibaren alan ve dal seçimi yapılır. Eğitime başlanabilmesi için eğitim görülecek alan ve dala uygun işyeri ve usta öğretici olması şartı aranır. Bir veya iki gün teorik eğitim, dört veya beş gün işyerinde meslekî eğitim verilir.
Meslekî ve Teknik Anadolu Liselerinde 54 alanda ve bu alanlar altındaki 199 dalda öğretim programı uygu­lanmaktadır.
Meslekî Eğitim Merkezlerinde 27 alanda ve bu alanlar altındaki 142 dalda öğretim programı uygulanmaktadır.

Meslekî Eğitim Merkezleri
Meslekî Eğitim Merkezlerinde kalfalık ve ustalık eğitimi al­mak üzere öğrenci kaydı yapılmaktadır.

Meslekî Eğitim Merkezi programlarına kayıt şartları:

    a) En az ortaokul veya imam-hatip ortaokulu mezunu olmak
    b) Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak.

Eğitime başlanabilmesi için eğitim görülecek alan ve dala uygun işyeri ve usta öğreticinin olması ve MEB İşletmelerde Meslekî Eğitim Sözleşmesinin imzalanması gerekmektedir.
Meslekî Eğitim Merkezi programı öğrencileri; öğrenci sta­tüsünde olup, her türlü öğrencilik haklarından yararlanır. Ekonominin temel taşı olan esnaf ve sanatkârların çırak ihtiyacının karşılanması, öğrencilerin ahilik kültüründen gelen usta çırak ilişkisiyle iş başı eğitimi ile usta olarak yetiştirilmesi amacıyla Meslekî Eğitim Merkezleri (çıraklık eğitimi) zorunlu eğitim kapsamına alınmıştır. Meslekî Eği­tim Merkezi programlarını bitiren öğrenciler istekleri doğ­rultusunda fark derslerini tamamlayarak diploma almaları halinde yüksek öğretime gidebilme hakkına sahiptir.
Meslekî Eğitim Merkezi programlarına devam eden öğren­ciler, 10. sınıftan itibaren her ders yılı sonunda yılsonu be­ceri sınavına alınır. 11. sınıfın sonunda girilen beceri sınavı kalfalık, 12. sınıfın sonunda girilen beceri sınavı ustalık sı­navı olarak uygulanır.
İşyeri sahibi, aday çırağı ve çırağı çalıştırmaya başlama­dan önce bunların velisi veya vasisi veya reşit ise kendisi ile yazılı işletmelerde meslekî eğitim sözleşmesi yapmak zorundadır.

Güzel Sanatlar Liseleri
Güzel Sanatlar Liseleri, ortaokul veya imam-hatip orta­okulu üzerine öğrenim süresi dört yıl olan yatılı ve/veya gündüzlü olarak eğitim ve öğretim veren kurumlardır. Bu okullar, öncelikle güzel sanatlarla ilgili yükseköğretim ku­rumlarının bulunduğu yerlerde açılır.
Güzel sanatlar alanında yeteneği olan, resim ve müzik alanında kendisini yetiştirmek isteyen öğrenciler için ku­rulmuştur. Türkiye'de ilk Güzel Sanatlar Lisesi 1989-1990 eğitim yılında açılmıştır.

Spor Liseleri
Spor liseleri ortaokul veya imam-hatip ortaokulu üzeri­ne dört yıl öğrenim veren yatılı, gündüzlü ve karma okul­lardır. Bu okullar, öncelikle beden eğitimi ve sporla ilgili yükseköğretim kurumlarının bulunduğu yerlerde açılır. Öğ­rencilere beden eğitimi ve spor alanında temel bilgi ve be­ceriler kazandırmayı, beden eğitimi ve spor alanında nitelikli insan yetiştirilmesine kaynaklık etmeyi amaçlar. Türkiye'de ilk Spor Lisesi 2004-2005 eğitim-öğretim yılında açılmıştır.

Yaygın Meslekî ve Teknik Eğitim Okulları

Meslekî Açık Öğretim Liseleri (MAÖL)
Meslekî Açık Öğretim Lisesi, program olarak 1995 yılında uzaktan öğretim teknolojilerine yüz yüze eğitimi de katarak Açık Öğretim Lisesi bünyesinde 02.02.2006 tarihine kadar hizmet vermiştir. 02.02.2006 tarih ve 1461 sayılı Bakanlık makamının onayı ile Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü bünyesine "Meslekî Açık Öğretim Lisesi" katılmıştır.
Meslekî Açık Öğretim Lisesi program içeriği bakımından örgün eğitimdeki meslek liselerinin program içerikle­riyle eşdeğerdir, yapısı ve işleyişi bakımından örgün eği­timden farklılık göstermektedir. Eğitim uzaktan öğretim ile gerçekleştirilmekte, mezuniyet ders geçme ve kredi sistemine dayanmaktadır (Soylu, 2014). Yaygın eğitim kapsamında eğitim verilmesine karşın öğrencilerin bece­rilerini geliştirmek amacıyla meslekî dersler çoğunlukla örgün meslekî eğitim kurumlarında yüz yüze verilmektedir (Sözer, 2017). 2005-2006 eğitim öğretim yılından itibaren Meslekî Açık Öğretim Liselerinde eğitim dört yıl olacak şekilde yapılandırılmıştır.